به نقل از «تابناک»

وقتی سینما رفتن برای خانم‌ها ممنوع بود!

تاریخ انتشار: ۲۷ شهریور ۱۴۰۱ | کد خبر: ۳۶۰۴۰۰۱۱

به گزارش تابناک به نقل از همشهری، روزگاری سینما رفتن برای خانم‌ها ممنوع بود و هیچ بانویی جرأت نمی‌کرد از کنار سالن‌های سینما رد شود؛ چه رسد به اینکه بخواهد وارد سینما شده و فیلم ببیند، چون نه‌ تنها مسئولان سینما، بلکه تماشاچی‌ها با جنجال او را بیرون می‌کردند.

 نخستین سالن‌های سینمای کشورمان در کوچه و خیابان‌هایی ساخته شدند که امروزه در منطقه۱۲ قرار دارند.

بیشتر بخوانید: اخباری که در وبسایت منتشر نمی‌شوند!

شهروندان تهرانی هم برای تماشای فیلم به خیابان‌های لاله‌زار، فردوسی و چراغ‌گاز، میدان حسن‌آباد و سرچشمه می‌آمدند. حالا بیشتر سینما‌ها مثل تابان، رکس، ونوس، خورشید و... متروکه شده و خاک می‌خورند یا اینکه به انبار اجناس الکتریکی تبدیل شده‌اند.

اولین کسی که برای ساخت سینما همت کرد، «میرزا ابراهیم‌خان صحاف‌باشی» بود که مغازه آنتیک فروشی‌اش در سه‌راه مهنا خیابان لاله‌زار قرار داشت. او مهرماه سال۱۲۸۳ در حیاط پشتی مغازه‌اش تالاری ساخت تا ساکنان تهران قدیم برای تماشای فیلم به آنجا بروند. استقبال برای دیدن فیلم بسیار زیاد بود، اما صحاف‌باشی اجازه ورود خانم‌ها را به تماشاخانه نداد.

«مهدی ایوانف» معروف به «روسی‌خان» هم که ۳سال پس از صحاف‌باشی اقدام به پخش فیلم در عکاسخانه‌اش در خیابان علاءالدوله (فردوسی) کرد، فقط پذیرای آقایان بود و به زن‌ها اجازه ورود به تماشاخانه‌اش را نداد.

همین عوامل باعث شد تا منع ورود زن‌ها به سالن سینما، به قانونی نانوشته در آن روزگار تبدیل شود، در حالی که ورود بچه‌ها و آقایان به سینما آزاد بود.

نمایش خصوصی فیلم برای بانوان خاص
با وجودی که بانوان حق حضور در سالن‌های سینما را نداشتند، اما تماشای فیلم‌ها برای عده‌ای خاص از خانم‌ها آزاد بود. آن‌ها زن‌های دربار بودند که از سال۱۲۸۶ اجازه تماشای فیلم را در خانه‌ها یا دربار پیدا کردند. این امکان را روسی‌خان برایشان فراهم کرد و شب‌ها دستگاه سینماتوگراف خود را زیر بغل می‌زد و به اندرونی یا خانه زن‌های دربار می‌برد تا به این واسطه سرگرم شوند. تعدادی از زنان دربار هم در خاطرات خود به این موضوع اشاره کرده‌اند.

به عنوان مثال، «مهرماه فرمانفرماییان» دختر «عبدالحسین میرزا فرمانفرما» و از شاهزاده‌های سرشناس دوره قاجار در خاطراتش نوشته است: «اولین‌باری که سینما را دیدم، منزل برادرزاده‌ام هما خانم تاج‌الملوک از فرزندان سالار لشکر بود. در منزل ایشان دستگاه سینمای کوچکی داشتند که با دست کار می‌کرد. به خاطر دارم یک شب زمستان بود و دستگاه سینما را روی کرسی گذاشته بودند و روی پرده کوچکی فیلم چارلی چاپلین را نمایش می‌داد.» البته فرمانفرماییان در خاطره دیگری به دیدن فیلم در منزل خودشان اشاره کرده که پدرش دستگاه سینما را به خانه آورده بود.»

وقتی خبر رسید که برخی از زن‌ها در خانه‌هایشان امکان دیدن فیلم را پیدا کرده‌اند، بقیه بانوان هم تقاضای خود را اعلام کردند، اما باز هم اجازه این کار داده نشد و بعد‌ها نیز اعلام شد زن‌ها اجازه ندارند هر نوع فیلمی را ببینند. همان زمان، سانسور فیلم‌ها هم شروع شد و مهر ماه فرمانفرماییان در خاطراتش اشاره کرده که متصدی دستگاه در بخش‌هایی از فیلم، دست خود را جلوی دهانه دستگاه نگه می‌داشت تا بخش‌هایی از فیلم را نبینند.

گردهمایی بانوان برای تماشای فیلم
سال‌ها گذشت تا اینکه خانم‌ها اجازه تماشای فیلم را پیدا کردند، البته اینطور نبود که همانند آقایان بتوانند به سالن‌های سینما بروند. این فیلم‌ها در مکان‌های خاصی مثل مدرسه، پارک یا هتل پخش می‌شد که حتی یک تماشاچی مرد در آن حضور نداشت. اولین جایی هم که خانم‌ها به صورت رسمی برای تماشای فیلم دورهم جمع شدند، جمعه ۲اردیبهشت سال۱۲۸۹ در پارک اتابک بود.

آن زمان طی یک فراخوان، از خانم‌ها دعوت شد تا برای شرکت در نخستین مجلس سینماتوگراف زنانه به پارک میرزاعلی اصغرخان اتابک بروند. این گردهمایی را «انجمن خواتین ایرانی» ترتیب داد که اعضای آن جمعی از زن‌های روشنفکر و برجسته مشروطه‌خواه بودند. نکته جالب اینکه بلیت‌های فیلم که ۴۰۰تومان بود و از ۵۰۰زن تماشاچی جمع شد، صرف توسعه یتیم‌خانه، مریض‌خانه و مدارس دخترانه گردید.

مدارس هم از محل‌هایی بود که بانوان در آن‌ها حضور پیدا و فیلم نگاه می‌کردند. سال۱۳۰۴ در مدرسه «مرضیه نوباوگان» و سال۱۳۰۵ هم فیلمی به مدت ۶شب در مدرسه «نسوان» پخش شد.

ساخت سینما مختص بانوان
‌می‌توان گفت فردی به نام «خان‌بابا معتضدی» که همانند روسی‌خان در مجالس خصوصی و خانوادگی اقدام به پخش فیلم می‌کرد، نخستین کسی بود که سینما‌های زنانه را راه‌اندازی کرد. او سینما «خورشید» را با مشارکت فردی به اسم اردشیرخان (آرتاشس پاتماگریان) در خیابان فردوسی راه انداخت که روز‌های فرد به زن‌ها اختصاص داشت.

سپس با مشارکت «کلنل علینقی وزیری»، ۲اردیبهشت سال۱۳۰۷ در مدرسه عالی موسیقی که در خیابان لاله‌زار قرار داشت، سالن سینمایی به اسم «صنعتی» ساخت که ۸مهر سال۱۳۰۷ آتش گرفت و از بین رفت. وزیری، فرزند «بی‌بی خانم استرآبادی» از زنان مشروطه‌خواه و بنیان‌گذار اولین مدرسه موسیقی در کشور بود.

معتضدی پس از آن سینما تئاتر «پری» را دی سال۱۳۰۷ با مشارکت بانویی به اسم «سانتنیک آقابابیان» معروف به «مادام ساتوپری آقابابوف» در خیابان مخبرالدوله راه انداخت. «سعید نفیسی» پژوهشگر ادبیات فارسی و تاریخ‌نگار گفته است؛ مادام ساتوپری بعد از ساخت سینما، اسم خود را هم پری گذاشت تا به‌این واسطه علاقه و ارادت خود را به جامعه ایرانی اعلام کند.

همان زمان معتضدی تصمیم به راه‌اندازی سینما «تمدن» در خیابان اسماعیل‌بزاز گرفت که در محله مولوی قرار دارد. فردی به نام «علی وکیلی» هم که سالن سینمای حرفه‌ای و مجهزی در سفر به بغداد دیده بود، یکی از تالار‌های بزرگ گراند هتل را در لاله‌زار اجاره و «گراند سینما» را راه‌اندازی کرد.

او مؤسس «سینما زرتشتیان» در مدرسه دخترانه زرتشتیان هم هست که اسفند سال۱۳۰۶ در خیابان سی‌تیر فعلی راه‌اندازی شد. از این سالن سینما در تبلیغ‌های آن زمان به عنوان «بزرگ‌ترین و قشنگ‌ترین سینمای طهران برای خانم‌ها» یاد شده است.

نگرانی آقایان از حضور زن‌ها در سینما
«علی جواهرکلام» نویسنده و پژوهشگر با توصیف طنزگونه‌اش از روز‌هایی که بانوان به‌ تنهایی به سینما می‌رفتند، گفته است: «وقتی که سینما (فیلم) تمام می‌شد، پشت در سینما خیلی تماشایی بود. نوکر‌ها با لاله (چراغ) دنبال خانم‌ها آمده بودند و شوهر‌ها بچه‌های شیری را در بغل گرفته، انتظار والده آقامصطفی! را داشتند.

بعضی از مرد‌های بی‌انصاف هم همان در سینما دخل خانم را می‌آوردند که‌ای نانجیب چرا بی‌اجازه تماشاخانه آمده‌ای؟ گاهی هم زن و شوهر از همان‌جا برای طلاق و طلاق‌کشی پیش ملای محل می‌رفتند. این پیش‌آمد‌ها سبب شد که علمای تهران شرحی به رئیس‌الوزرای وقت نوشته، تقاضا کردند زن‌ها از دو ساعت به غروب مانده، وارد خیابان لاله‌زار نشوند و حتی از رفتن به سینما منع شوند.»

سینمادار‌ها هم برای رفع نگرانی خانواده‌ها، از نیرو‌های آژان برای برقراری نظم در اطراف تماشاخانه‌های خود استفاده و بیشتر اوقات در تبلیغ فیلم‌هایشان عنوان می‌کردند که سالن‌هایشان فضای مناسبی برای زن‌ها داشته و فیلم‌ها هم نکات آموزنده دارند. برخی از مالکان سینما از جمله «زرتشتیان» هم از کارمندان و خدمه زن استفاده می‌کردند تا نگرانی مرد‌ها را از بین ببرند.

ظهور سینما‌های مختلط
باوجودی که سالن‌های مخصوصی برای فیلم دیدن زن‌ها ساخته شد، اما استقبال از آن‌ها بسیار کم بود. علی وکیلی در خاطراتش از افتتاح سینما «زرتشتیان» گفته است: «روز‌های اول و دوم هیچ مشتری نداشتیم. حتی یک خانم هم نیامد احوال‌مان را بپرسد! آخر در آن دوره، زن‌ها مثل امروز نبودند. جز پول حمام و چادر و چاقچور (شلوار گشاد و بلند زنانه)، پول دیگری از شوهر خود نمی‌گرفتند و به‌اصطلاح از نظر مالی تحت فشار قرار داشتند.»

بنابه گفته وکیلی، یکی از موانعی که سبب می‌شد زن‌ها نتوانند به سینما بروند، نداشتن پول برای خرید بلیت سینما بود. بیشتر مرد‌ها هم پولی برای دیدن فیلم به زن‌هایشان نمی‌دادند، چون این کار را تفریح دانسته و در زندگی‌شان امری ضروری نمی‌دیدند.

در چنین شرایطی، مالکان سینما اقدام به ارائه بلیت رایگان، اضافی یا تخفیف‌دار کردند که به گفته وکیلی کارساز هم بود: «با رفقا مشورت کردم. عقل‌هایمان را روی هم گذاشتیم و تصمیم گرفتیم که برای جلب خانم‌ها، مدتی بلیت رایگان بدهیم. مفتی بودن بلیت‌ها، آن‌ها را خیلی زود و حتی بیشتر از آقایان به طرف سینما جلب کرد و کم‌کم به این تفریح سودمند و مفید عادت کردند.» او حتی با تبلیغ فیلم در روزنامه‌های ایران و اطلاعات، از بانوان می‌خواست نسخه‌ای از روزنامه‌ها را به باجه فروش بلیت داده و در ازای آن بلیت رایگان بگیرند.

با این وجود، مهم‌ترین دلیلی که سبب می‌شد بانوان کمتر به سمت سالن‌های سینما بروند، مسائل شرعی بود و در جامعه اینطور بر زبان‌ها افتاده بود که فضای سینما مناسب نیست و برای دختر‌ها و زن‌ها حرام است. اینگونه بود که کم‌کم سینما‌های زنان تعطیل شدند و سینمادار‌ها به فکر افتادند تا امکان حضور زنان در کنار مردان را فراهم کنند.

این‌بار هم علی وکیلی دست به کار شد و ۷شهریور سال۱۳۰۷ گراند سینما را در لاله‌زار به این منظور اختصاص داد. البته او در خاطراتش عنوان کرده که خانم‌ها باید یک‌طرف و مرد‌ها در طرف دیگر سالن می‌نشستند و فیلم را تماشا می‌کردند. حتی در‌های جداگانه برای رفت‌وآمد آن‌ها تعیین شده بود و خانم‌ها از در «گراند سینما» و آقایان از در «گراند هتل» وارد سالن می‌شدند. این روز‌ها هم سپری و کم‌کم حضور زن‌ها در سینما به امری عادی تبدیل شد.

گورستان سینما‌ها در منطقه۱۲
نزدیک به ۱۲۰سال از ساخت سالن‌های سینما در منطقه۱۲ گذشته است. آن زمان که تب سینما بالا گرفت، نه‌تن‌ها تهرانی‌ها، بلکه مسافر‌هایی که از روستا‌ها و شهر‌های مختلف به پایتخت می‌آمدند، حتماً سری به سینما‌های این منطقه می‌زدند و فیلم ندیده از این شهر بیرون نمی‌رفتند.

در قدم به قدم خیابان لاله‌زار، سالن‌های سینما وجود داشت و حتی کسبه این معبر قدیمی، شب‌ها در فضای باز مغازه یا حیاط خانه‌هایشان، پرده چلواری آویزان می‌کردند و فیلم نمایش می‌دادند. گاهی اوقات تعداد تماشاگر‌ها به قدری زیاد می‌شد که کل خیابان بسته شده و ساعت‌ها پشت در سینما به انتظار پایان سئانس‌ها می‌نشستند تا نوبت‌شان شود. حالا می‌توان به این بخش از پایتخت به‌خصوص خیابان لاله‌زار، لقب گورستان سینما‌ها را لقب داد که سال‌هاست خاموشی و تعطیلی را اکران کرده و از روی پرده برنمی‌دارند.

 

منبع: تابناک

کلیدواژه: مذاکرات وین اربعین لیز تراس قاسم مکارم مهسا امینی سینما مذاکرات وین اربعین لیز تراس قاسم مکارم مهسا امینی برای تماشای فیلم خیابان لاله زار سالن های سینما دستگاه سینما سالن سینما راه اندازی دیدن فیلم سینما ها خانه ها خانم ها فیلم ها مرد ها روز ها

درخواست حذف خبر:

«خبربان» یک خبرخوان هوشمند و خودکار است و این خبر را به‌طور اتوماتیک از وبسایت www.tabnak.ir دریافت کرده‌است، لذا منبع این خبر، وبسایت «تابناک» بوده و سایت «خبربان» مسئولیتی در قبال محتوای آن ندارد. چنانچه درخواست حذف این خبر را دارید، کد ۳۶۰۴۰۰۱۱ را به همراه موضوع به شماره ۱۰۰۰۱۵۷۰ پیامک فرمایید. لطفاً در صورتی‌که در مورد این خبر، نظر یا سئوالی دارید، با منبع خبر (اینجا) ارتباط برقرار نمایید.

با استناد به ماده ۷۴ قانون تجارت الکترونیک مصوب ۱۳۸۲/۱۰/۱۷ مجلس شورای اسلامی و با عنایت به اینکه سایت «خبربان» مصداق بستر مبادلات الکترونیکی متنی، صوتی و تصویر است، مسئولیت نقض حقوق تصریح شده مولفان در قانون فوق از قبیل تکثیر، اجرا و توزیع و یا هر گونه محتوی خلاف قوانین کشور ایران بر عهده منبع خبر و کاربران است.

خبر بعدی:

اکتشاف ۴ ماده معدنی ارزشمند در خوسف

فرماندار خوسف از اکتشاف چهار ماده معدنی ارزشمند در یک محدوده معدنی این شهرستان خبر داد. - اخبار استانها -

به گزارش خبرنگار تسنیم از بیرجند، به مناسبت هفته کار و کارگر با حضور فرماندار شهرستان خوسف و بخشدار جلگه ماژان  تجهیز کارگاه و استخراج معدن مس کیهان شرکت میناکان  معدن قلعه زری این شهرستان آغاز شد.

فرماندار شهرستان خوسف در این مراسم گفت: در این محدوده معدنی در 28 کیلومتر مربع اقدامات لازم برای اکتشاف و استخراج 4 ماده معدنی طلا، مس، روی و سرب انجام خواهد شد.

حسینی با اشاده به اینکه  برای اولین بار در استان از بعد تنوع معدنی در یک محدوده معدنی این کار انجام می‌شود خاطرنشان کرد: پیش‌بینی می‌شود با آغاز تجهیز کارگاه این معدن، در گام نخست 35 نفر و در گام دوم برای استخراج حدود 130 نفر و در نهایت پس از راه‌اندازی کارخانه فرآوری معدنی که پیش‌بینی می‌شود ظرف 2 سال آینده افتتاح شود، در مجموع  شاهد حدود 330 نفر اشتغال زایی در این مجموعه معدنی خواهیم بود. 

به گفته وی اتفاق مهمی که این مجموعه معدنی را از سایر معادن مشابه متمایز می‌کند، استفاده از ظرفیت فنی مهندسی و متخصصین معدن قلعه زری و توان جوانان این منطقه است که در بسیاری از حوزه‌ها توانسته اولین‌ها را در بحث اکتشاف و استخراج در استان را رقم بزند. 

وی ادامه داد: دومین مورد تمایز آن، قرارگیری چهار ماده معدنی مهم طلا، مس، سرب و روی در یک محدوده است که برای اولین بار در استان انجام می‌شود.

حسینی یاد آور شد: پیش‌بینی می‌شود در آینده نزدیک شاهد گسترش این مجموعه معدنی با توجه به سابقه 50 ساله و نیک معدن قلعه باشیم.

مراسم هفته فرهنگ پهلوانی در شهرستان خوسف برگزار شد

17 شوال به مناسبت سالروز مبارزه دلاورانه و جوانمردانه امام علی( ع) و شکست دشمن و سربلندی اسلام، روز فرهنگ پهلوانی و ورزش زورخانه‌ای نامیده شده و به این مناسبت مراسمی در زورخانه تقاب امام علی ( ع ) شهرستان خوسف با حضور فرماندار، امام جمعه، مدیرکل ورزش و جوانان استان خراسان جنوبی و تعدادی از مسئولان این شهرستان و پیشکسوتان در زورخانه امام علی  (علیه السلام ) برگزار شد.

در این مراسم ورزشکاران زورخانه‌ای با اجرای حرکات و برنامه‌های خاص این رشته ورزشی توانایی‌های خود را به نمایش گذاشتند.

در ادامه این مراسم که با حضور پرچم سرخ گنبد حضرت ابوالفضل العباس، قمر منیر بنی هاشم بر معنویت آن افزوده شده بود ورزشکاران و حاضر به مدیحه ثرایی ذاکران اهل بیت(ع) پرداختند.

در پایان این مراسم هم از مدیران چهار گود باستانی پوریا ولی بیرجند، قمر بنی هاشم خوسف، امام علی (ع) تقاب و سلطان ابوالقاسم روستای نصر آباد با اهدا لوح سپاس تجلیل شد.

در حاشیه مراسم گرامیداشت روز فرهنگ پهلوانی و ورزش باستانی در روستای تقاب، مدیرکل ورزش و جوانان استان به همراه فرماندار و امام جمعه خوسف از سالن ورزشی حکمت تقاب بازدید کردند و در جریان مشکلات این سالن ورزشی که تنها سالن استاندارد این شهرستان از نظر ابعاد کفپوش است، قرار گرفت و قول مساعد برای رفع این مشکلات را داد.            

محمدعلی ربیعی در این بازدید حضور تعداد زیادی از ورزشکاران در این سالن را نشانه استقبال جوانان و نوجوان این منطقه از ورزش دانست و گفت: در راستای بهینه سازی این زیرساخت و ارائه خدمات بهتر به ورزشکاران با حمایت فرمانداری، دهیاری و شورای اسلامی تقاب از هیچ تلاشی در برای حل مشکلات این سالن ورزشی دریغ نخواهیم کرد.

انتهای پیام/‌251/.